Endurvinnslan hf. sér um meðhöndlun allra einnota drykkjarvöruumbúða á Íslandi. Á árinu greiddi Endurvinnslan út rúmlega 3,3 milljarða krónur í skilagjald. Skil á drykkjarvöruumbúðum var 91,4% af seldum umbúðum samkvæmt tölum frá SORPU og Endurvinnslunni.

Á árinu nam heildarsala drykkjarvöruumbúða rúmlega 211 milljónum eininga, þar af voru rúmlega 58 milljónir seldar í Vínbúðunum.

Niðurstaða lífsferilsgreiningar á vörusafni sem ÁTVR vann ásamt systurfyrirtækjum á Norðurlöndum, sýndi að mestu umhverfisáhrifin voru af umbúðum. Þar komu glerumbúðir verst út, því næst var eldsneytisnotkun í vínrækt og þriðji þátturinn var orkunotkun í verksmiðjum.

Markmiðið er að draga árlega um 2% úr losun, miðað við selda lítra. Meðal annars með fjölgun söluhárra tegunda í léttgleri og betri upplýsingum til viðskiptavina. Í framtíðinni má einnig búast við að aukning verði á framboði vína í öðrum gerðum umbúða sem hafa minni umhverfisáhrif en gler.

Hlutfallið á milli losunar á selda milljón lítra á milli ára fór úr 315 í 314 (tCO2/milljón lítra) eða lækkaði um tæplega 1%. Hlutfall bjórs í álumbúðum jókst, fór úr 88,7% í 89,6%.

Stærsti hluti losunar kemur frá brugghúsum eða 5.542 tonn. Álumbúðir eiga 77% losunar en sala á bjór í álumbúðum er 90%. Álumbúðir losa minna en gler og því góð þróun.

Í léttvíni er gler með 66% hlutfall og léttgler (420 g og léttara) 16%. Markmiðið er að auka hlutfall léttglers og vistvænna umbúða.

Gler er með 79% hlutfall í sterkum vínum en léttgler aðeins 6%.

Þriðjungur raforkunotkunar fyrirtækisins er á Stuðlahálsi þar sem höfuðstöðvar, dreifingarmiðstöð og Vínbúðin Heiðrún eru. Sérstakt hússtjórnarkerfi er notað til að vakta hita og rafmagnsnotkun og stýra álagi. Í grænu skorkorti er sett markmið og fylgst með orkunotkun. Til einföldunar er notkunin umreiknuð í meðal heimilisnotkun, markmið og mælingar miðast við hana. Rafmagnsnotkun á Stuðlahálsi var sambærileg notkun 121 heimilis (603.279 kWst) og lækkaði um 3% milli ára. Á lóðinni eru 22 hleðslustöðvar fyrir rafbíla auk fjögurra hleðslustöðva sem staðsettar eru við Vínbúðina Heiðrúnu. Fyrirsjáanlegt er að raforkunotkun muni aukast með stefnu um orkuskipti í samgöngum. Áfram verður unnið að því að setja upp LED ljós í byggingar.

Heitt vatn samsvaraði notkun 91 heimilis (52.363 m3) og lækkaði um 35% milli ára. Ástæða fyrir breytingunni er betri stjórn og hagstætt veðurfar.

Áætlað er að 114.504 m3 af heitu vatni hafi verið notaðir.

Losun vegna rafmagnsframleiðslu er vegið meðaltal losunar frá orkuframleiðslu með jarðeldsneyti, vatnsafli og jarðvarma fyrir síðustu ár, 10,5 g CO2/kWst. Þar sem haldið er utan um alla losun frá jarðvarma í einni tölu, það er vegna framleiðslu bæði rafmagns og heits vatns, er losunarstuðull fyrir heitt vatn 0. (Umhverfisstofnun 2021)

Langstærsti hluti raforkunnar er keyptur af Orkusölunni sem gefur út og afskráir upprunaábyrgðir til samræmis við reglugerð nr. 757/2012. Ekki er fjallað um "market based" notkun.

Í allri starfsemi ÁTVR er lögð áhersla á orkusparnað og að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda. Það fléttast inn í Heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna númer 7, Sjálfbær orka og númer 13, Aðgerðir í loftslagsmálum.

Markvisst er unnið að innleiðingu LED lýsingar í viðhaldi Vínbúða. Almenn raforkunotkun á fermetra í Vínbúðum lækkaði á milli ára, fór úr 83 kWst/fm í 80 kWst/fm.

ÁTVR hefur sett sér loftlagsmarkmið til ársins 2030 í samræmi við skuldbindingar í samstarfsverkefni Festu og Reykjavíkurborgar, að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda. Í meginatriðum fela loftlagsmarkmiðin í sér að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda, minnka myndun úrgangs, innleiða sjálfbærni, mæla árangur og gefa reglulega út upplýsingar um stöðuna. Umhverfisstjórnun byggir meðal annars á mælingum þar sem notast er við grænt skorkort og GRI staðal (Global Reporting Initiative) við skrásetningu margvíslegra aðgerða í þágu samfélagsins.

Á línuritinu hér fyrir neðan eru loftslagsmarkmið ÁTVR til ársins 2030. Markmiðið er að draga úr beinni losun um 40% miðað við árið 2016.

Öll bein losun er kolefnisjöfnuð hjá Kolviði og flug kolefnisjafnað hjá Votlendissjóði.

Bein heildarlosun er 160 tonn af CO2 sem er kolefnisjöfnuð hjá Kolviði, það samsvarar því að gróðursetja 1.600 tré. Þau tré munu taka þátt í andardrætti Íslands um ókomin ár.

Starfsfólk ÁTVR flaug fjórar ferðir til og frá Íslandi á árinu 2021. Samkvæmt reiknilíkani ICAO þá er losun þessara ferða samtals 2 tonn af CO2.

Í innanlandsflugi voru farnar samtals 57 ferðir, flestar til Akureyrar. Samkvæmt reiknilíkaninu var losun samtals 5 tonn CO2. Þó flug falli undir óbein áhrif var ákveðið að kolefnisjafna allt flug hjá Votlendissjóði. Alls voru 7 tonn kolefnisjöfnuð. Endurheimt votlendis vinnur með Heimsmarkmiði númer 14, Líf í vatni, og númer 15, Líf á landi, sem stuðlar að líffræðilegum fjölbreytileika.

Könnun á ferðavenjum starfsfólks til og frá vinnu var endurtekin. Niðurstaðan var að 84 tonn af CO2 losna út í andrúmsloftið vegna samgangna starfsfólks. Niðurstaða ársins er betri en fyrri ára sem skýrist meðal annars af fækkun ársverka, meðalvegalengd frá vinnustað lækkaði í 6,5 km og minni mengun kemur frá einkabílum, fór úr 129 g/km í 107 g/km. Hins vegar fækkaði samgöngusamningum við starfsfólk.

Haldið verður áfram að hvetja starfsfólk til að nota vistvæna samgöngumáta og hefja orkuskipti á bifreiðum. Markmiðið er að ná undir 80 tonn vegna losunar starfsfólks til og frá vinnu á næsta ári.

Urðaður úrgangur var um 74 tonn á síðasta ári, lækkaði endurvinnsluhlutfallið í 80% og kolefnissporið fór í 65 tonn af CO2. Einnig er eitt tonn í losun vegna lífræns úrgangs til jarðgerðar.

Með nákvæmari losunartölum frá flutningsaðilum verða tölurnar raunhæfari. Í útreikningum var miðað við 31 g/tonnkm frá Eimskip. (Kolefnisreiknir Eimskips 2021)

Sjóflutningur áfengis er 2.063 tonn af CO2 og lækkar milli ára um 4%. Helsta skýring er 1,6% minnkun í sölu og minni sala frá nýja heiminum. Sjóflutningur neftóbaks er áætlaður 13 tonn og lækkar um 35%, en 35% samdráttur er í sölu og kemur hráefnið að stórum hluta frá Filippseyjum. Sjóflutningur reyktóbaks er 26 tonn og lækkar um tvö tonn vegna samdráttar í sölu. Miðað er við flutningsleiðina Reykjavík - Portland.

Heildarlosun sjóflutninga er 2.100 tonn. Landflutningur hjá framleiðendum er áætlaður 2/3 af alþjóðlegum flutningum og er hann því 4.815 tonn. Hlutfallsleg tala er fengin frá Alko. Heildarlosun alþjóðaflutnings er því 6.915 tonn.

Nýir útreikningar á kolefnisspori tóbaks eru fengnir úr lífsferilsgreiningu: „Cigarette Smoking: An Assessment of Tobacco’s Global Environmental Footprint Across Its Entire Supply Chain“ (American Chemical Society 2018).

Dæmigerð sígaretta hefur vatnsspor upp á 3,7 lítra og losun upp á 14 g CO2e. Heildarlosun tóbaks sem fer í gegnum heildsölu hjá ÁTVR er 2.552 tonn.

Ytri umbúðir utan um vörusafnið vegna flutninga eru pappír, bretti og plast. Áætlað er að losun sé um 738 tonn af CO2 og er miðað við tölur frá Alko. Losunartalan er fundin út með því að bera saman tölur á hlutfalli losunar hjá ÁTVR og Alko í Finnlandi.

Hér eru innréttingar, fjárfestingavörur, eldsneyti og orkutengd notkun. Tölur sem styðjast við útreikninga hjá Alko. Áætlað kolefnisspor er 566 tonn af CO2.

Bílaleigan Höldur er með ISO 14001 vottun og voru allir bílar leigðir þaðan. Alls voru 11.158 km keyrðir og var losun rúmt tonn. Leigubílar voru notaðir í 500 km og losuðu um 60 kg. Stefnan er ávallt sú að panta vistvæna leigubíla.

Heildarúrgangur frá ÁTVR minnkaði um 2% og samdráttur í endurvinnslu um 8%. Blandaður úrgangur jókst mikið, rúmlega tvöfaldaðist vegna framkvæmda. Umfang á grófum úrgangi er vegna viðhaldsframkvæmda og er breytilegt á milli ára. Grófur úrgangur tengist ekki daglegum rekstri heldur oftast tímabundnum framkvæmdum. Má þar nefna steinsteypu, innréttingar og byggingarhluta úr timbri.

Eins og sést í töflunni hér að neðan flokkaði Vínbúðin 306 tonn af vigtuðum úrgangi. Þannig kom fyrirtækið í veg fyrir að út í andrúmsloftið losnuðu gróðurhúsalofttegundir sem jafngilda rúmlega 1.703 tonnum** af CO2. Það samsvarar ársnotkun á 568 fólksbílum (miðað við 3 tonn losun á fólksbíl) eða akstri allra bifreiða ÁTVR í 12 ár.

Fjárhagslegur ávinningur er að því að flokka úrgang. Ef fyrirtækið þyrfti að greiða förgunargjöld þá væri kostnaður tæpar 5 milljónir en í staðinn fær fyrirtækið tekjur upp á tæpar 2 milljónir fyrir sölu á pappír og plasti. Endurvinnsluhlutfall fyrirtækja á Íslandi eru undir 50% og því liggja mikil verðmæti í úrgangi.

Heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna númer 12, Ábyrg neysla, er eitt af mikilvægustu markmiðum ÁTVR. Stefnt var að 94% endurvinnsluhlutfalli úrgangs sem náðist ekki. Markmiðið verður áfram 94% fyrir næsta ár. Árið 2030 verður markmiðið að ná 98% endurvinnsluhlutfalli. Innleiðing á Grænum skrefum í ríkisrekstri er mikilvægt skref til að ná þessum áfanga.

Fyrirtækið hefur aldrei fengið sektir né viðurlög vegna brota gegn umhverfislögum og -reglum.